Ở Lạng Sơn người Nùng chiếm tỷ lệ lớn nhất trong cơ cấu các dân tộc của tỉnh. Bản thân dân tộc Nùng được chia thành nhiều nhóm địa phương với tên gọi thường gắn liền với địa danh nơi di cư hoặc trang phục: Nùng Cháo, Nùng An, Nùng Phàn Slình, Nùng Cúm cọt, Nùng Inh, Nùng Hua lài… Chính vì vậy, phong tục tập quán của họ rất phong phú và đa dạng. Trong đó phải kể đến lễ hội cầu mùa.

Chuẩn bị đồ cúng

Theo phong tục, cứ đến ngày chính hội, bà con dân bản lại chuẩn bị các lễ vật để dâng cúng các vị thần linh và thổ công thành hoàng. Mâm lễ vật trong đó không thể thiếu gà luộc, các loại bánh như: khẩu sli, bánh khảo, pẻng khô (bánh bỏng)… Đây chính là sản phẩm của những bàn tay lao động, những món ăn đậm đà hương vị quê hương.

Đến giờ lành, Pú-mo - người chủ lễ đại diện cho cộng đồng dân bản thắp nén hương thơm, dâng rượu và thực hiện các nghi thức khấn lễ, cầu cho năm mới “làm gì cũng được, ước gì cũng nên, mùa màng bội thu, trâu bò đầy chuồng, lộc phúc muôn nơi”…

Đặc biệt, nghi lễ được thực hiện để Thành hoàng tiếp nhận thông qua 3 lần xin tén (xin âm dương) của chủ lễ: lần 1 mời Thành hoàng về hưởng lễ vật do con cháu dâng lên; lần 2 Thành hoàng đồng ý phù hộ cho dân làng được 1 năm mưa thuận, gió hòa, mùa màng tươi tốt, vạn vật sinh sôi; lần 3 thể hiện sau khi Thành hoàng “quang lâm giá đáo, hưởng lộc” và đã về trời.

Chủ lễ thực hiện các nghi thức khấn lễ

Sau các nghi thức cúng lễ thành kính, kỳ lân vào múa hội trong tiếng nhạc rộn ràng cùng những câu lượn, câu si, câu then hòa ngây ngất, mời gọi khắp nẻo đường. Những màn múa vui bằng các trò khỉ (lòng ná lình), vượn người (lò hán), đười ươi (báo đông) cho đến các bài võ cổ truyền dân tộc bắt mắt người xem, tôn lên tinh thần thượng võ. 

Múa kỳ lân trong lễ cầu mùa

Bên cạnh đó, những trò chơi như: tung còn, đẩy gậy, kéo co, chơi yến. Ngoài ra đồng bào còn hát cho nhau những câu sli slong hàu (tức là hai mình) của người Nùng Phàn Slình trong những ngày hội cầu mùa; chơi trò “lảy cỏ” (trò chơi chuyện)… tất cả tạo nên những âm thanh rộn rã, tiếng cười vui náo nhiệt hòa trong chén rượu men lá ngây ngất làm cho không khí ngày hội thêm tưng bừng.
Trong không khí rộn ràng, nô nức của ngày xuân, hình ảnh con kỳ lân (kỳ lằn) của đồng bào xứ Lạng xuất hiện để cầu chúc năm mới may mắn, bình yên cho dân bản. Đó còn là một biểu tượng sinh động của mùa xuân, một nét đắc sắc, riêng có của xứ Lạng.

                                                                                    Nguồn : dantocviet.vn