Ảnh: Lối lên động Chùa Tiên
Chùa thường gọi là chùa Song Tiên, tọa lạc ở phường Chi Lăng, thành phố Lạng Sơn. Chùa nằm ngang chừng núi Đại Tượng, quả núi đá có hình con voi nằm về phía Nam thành phố. Sách Xứ Lạng - văn hóa và du lịch (NXB Văn hóa dân tộc, Hà Nội, 2000) cho biết chùa trước đây ở cạnh giếng Tiên do dân làng Phai Luông lập vào thời Lê Hồng Đức (1460-1497), sau đó chùa bị hư hại, mới chuyển vào động núi Đại Tượng.
Chùa nằm trong động, chính giữa thờ chư Phật, Bồ Tát, cung bên phải thờ vị anh hùng dân tộc Trần Hưng Đạo, cung bên trái thờ Thánh Mẫu. Động chùa Tiên còn nổi tiếng bởi hệ thống văn bia ma nhai do các danh nhân lưu lại qua các thời kỳ, trong đó có bút tích của danh nhân Ngô Thì Sĩ ghi trên bia đá bài: Trấn doanh bát cảnh (tám cảnh đẹp của Xứ Lạng). Trong động có nhiều nhũ đá đẹp và đặc biệt có 1 nhũ đá lớn hình ông Tiên, do vậy mới có tên gọi là chùa Tiên.
Giếng Tiên cách cửa sau động chùa Tiên khoảng 200m về hướng Nam, chùa gắn với truyền thuyết Tiên Ông giúp dân làng nguồn nước để sinh hoạt. Sự tích của chùa qua các chuyện kể dân gian đều tập trung vào Ông Tiên ngự trên núi, đã dẫm chân xuống đá biến thành giếng Tiên có đầy nước trong vắt cho dân làng dùng trong những năm hạn hán. Có truyền thuyết khác kể về hai ông Tiên ngồi đánh cờ đến sáng không về trời, đã hóa đá...
Ảnh: Biểu diễn văn nghệ tại Lễ hội Chùa Tiên
Lễ hội Chùa Tiên hằng năm được tổ chức vào ngày 18 tháng Giêng với nhiều nghi lễ truyền thống đặc sắc của Xứ Lạng, thu hút đông đảo du khách thập phương và nhân dân trong vùng đến tham dự. Có thể nói Di tích Chùa Tiên là một di tích chứa đựng trên mình nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa nghệ thuật và danh thắng. Di tích đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng Di tích cấp Quốc gia năm 1992.
Tổng hợp: Vy Thị Bích Hạnh