BẢO TÀNG LẠNG SƠN

Súng tiểu liên sten của đội võ trang danh dự huyện Cao Lộc dùng để đi tiền trạm xây dựng khu du kích Ba Sơn từ năm 1948 đến năm 1950. Năm 1956, ông Hùng Tân - đội viên đội võ trang tuyên truyền (ở thôn Bản Ranh, xã Xuất lễ - Cao Lộc) đã giao khẩu súng này cho Ty Văn hoá Lạng Sơn. Khẩu súng có chiều  dài 60cm; thân, nòng và báng  súng đều bằng sắt, súng mang ký hiệu Sten MKII ( chỗ nối nòng đã bị gãy)

Súng lục của Pháp được các chiến sĩ du kích thu được của bọn phỉ phá hoại ở Tràng Định, Lạng Sơn trong thời kỳ tiểu phỉ năm 1954. Toàn bộ súng được làm bằng thép màu đen. Phần báng súng khía chéo tạo thành những hình    quả trám nhỏ, nổi. Các bộ phận khác như khoá nòng, bộ phận lắp đạn bằng sắt trơn, không trang trí. Súng có kích thước 18 x7,5cm

Súng do ông Nông Nguyên Chung ở xã Tĩnh Gia, huyện Lộc Bình (nay là xã Tam Gia-Tĩnh Bắc, huyện Lộc Bình đã mua và sử dụng tham gia nhiều trận đánh tại khu du kích Chi Lăng thời kỳ 1946- 1950

        Súng được chế tác bằng gỗ, kim loại.Thân nhỏ và dài. Súng gồm có các bộ phận chính sau: báng và thân súng bằng gỗ, nòng súng, ổ súng và cò được làm bằng kim loại. Súng có chiều dài 110cm

Giỏ tre của cụ Hứa Điềm Oanh ( Bản Ngoã, Xuất lễ - Cao Lộc), cụ đã dùng giỏ đựng cơm  tiếp tế cho cán bộ hoạt động bí mật ở phía sau xóm (có đ/c Hoàng Tân, Nguyên Hà) năm 1947 - 1950.

        Giỏ có dạng hình ống, đan thủ công theo kiểu đan cót, đáy bằng được bắt hơi vuông góc, phần trên cạp giỏ đã bị hỏng, giỏ có màu nâu nhạt. Giỏ cao 25cm, đường kính  đáy 12cm

Chiếc kìm của đơn vị E 174 (đơn vị tham gia đánh trận Đông khê năm 1950),  đơn vị đã dùng  chiếc kìm để cắt dây kẽm của địch nhiều năm trong kháng chiến chống Pháp.

         Kìm được làm bằng thép có màu nâu, đen. Kìm có 2 phần , phần trên là là lưỡi dùng để kẹp, cắt, phần dưới là 2 cán, một bên cán bằng gỗ tròn dài, 1 cán bị mất chuôi gỗ, chỉ còn sắt nhọn.. Kìm có kích thước 39cm x 4 cm

Búa, cưa trong bộ đồ lò rèn của ông Vi Kiến Xương và Tô Vương Nguyên ở bản Ranh (Xuất Lễ, Cao Lộc) đã dùng sửa chữa vũ khí cho bộ đội ta và Hồng quân Trung Quốc từ 1947 -1950.

1. Búa có phần cán và lưỡi tạo thành hình chữ L, lưỡi vát được làm bằng thép, phần trên có lỗ để tra vào cán. Cán bằng gỗ hình tròn . Búa có 2 đầu, đầu bằng dùng để đóng đinh, đầu dẹt hay gọi là đầu vát dùng để bổ,  đẽo. Búa có kích thước 10cm x 7cm x 5cm.

2. Cưa được làm bằng 2 thanh gỗ dài 39 cm và một lưỡi cưa sắt dài 20cm đặt song song với nhau đóng vào 2 thanh gỗ ngắn hơn theo hình chữ nhật.

Mệnh lệnh của Uỷ ban hành chính tỉnh Lạng Sơn về việc không đi phu, đi lính làm việc cho Pháp.Mệnh lệnh được đánh máy trên giấy Pơ luya khổ 19 x 25 cm chữ màu giấy than ( xanh đen ). Kích thước : 19 x 25 cm. Nửa phần trên là nội dung chính của mệnh lệnh nửa dưới ghi ngày tháng, nơi gửi, ký tên và đóng dấu.

       Tài liệu "chú dẫn về tài liệu của Bộ tổng tư lệnh quân Pháp ở Viễn Đông, lập ngày 17/6/1950 tại Sài Gòn". Tài liệu được đánh máy bằng tiếng Pháp trên giấy màu vàng nhạt, hình chữ nhật, kích thước 21 x 32 cm, tập tài liệu gồm 6 tờ được đánh máy trên một mặt giấy, mỗi trang đều được đánh số, trang đầu tiên được trình bày theo kiểu công văn.

Chỉ thị huy động nhân công của Uỷ ban kháng chiến hành chính tỉnh Lạng Sơn ngày 2/8/1950. Chỉ thị gồm 1 trang đánh máy trên giấy pơ luya khổ 26x20cm  - chữ màu xanh tím than. Góc trái ghi chữ "Tối mật". Chính giữa ghi Quốc hiệu Việt Nam và nội dung chính. Cuối cùng ghi ngày, tháng, Ký tên, đóng dấu của UBKCHC tỉnh.

Chỉ thị của Ban chỉ huy mặt trận đường 4 gửi Trung đoàn 28 Tỉnh đội Cao Lạng ngày 18/9/1949 về việc khôi phục các thành phố.

Tài liệu được đánh máy trên giấy dó loại mỏng kích thước 25,5 x 19,5 cm, tài liệu có 2 trang trình bày theo kiểu công văn,    trang đầu (bên góc trái) có tên cơ quan, số công văn, ở giữa ghi Quốc hiệu và tiêu đề của công văn. Tiếp theo là nội dung. Phần cuối ghi chức vụ và tên người ra công văn. Dưới cùng là phần sao lục được đóng dấu tròn đỏ của Quân đội quốc gia Việt Nam.

Thông tri của UBKC hành chính xã Tĩnh Gia ( Đình Lập, Hải Ninh ) về việc huy động gạo cho bộ đội    tại khu du kích Chi Lăng, ngày 5/6/1949. Thông tri được viết theo lối thư tay trên mảnh giấy thếp kẻ ngang, khổ nhỏ, hình chữ nhật, giấy trắng, mực màu xanh đen. Cuối cùng có chữ ký, ngày viết và đóng dấu của UBKCHC xã.

Bản sao lục Thư khen của Bộ trưởng Bộ nội vụ Phan Kế Toại gửi UBHC liên khu Việt Bắc ngày 1/6/1950 khen ngợi thành tích của nhân dân Cao Bằng - Lạng Sơn trong trận tiêu diệt Đông Khê ngày 25,26,27/05/1950. Bản sao được đánh máy chữ trên nền giấy màu trắng có kích thước 23,5x22cm, chữ màu xanh tím than. Bản sao được trình bày theo kiểu công văn hành chính, phần trên là nội dung thư, phần dưới có ghi “sao lục” và chữ ký của Chủ tịch Ủy ban kháng chiến hành chính liên khu kèm con dấu

Con dấu của Ty Tuyên truyền Lạng Sơn (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã sử dụng trong thời kỳ từ năm 1954-1955. Con dấu làm bằng gỗ, có màu nâu, dấu hình tròn, đường kính 3,0cm, có núm cầm hình vuông. Chính giữa mặt dấu khắc chữ " Ty tuyên truyền tỉnh Lạng Sơn". Bao quanh là dòng chữ “ Bộ tuyên truyền Việt Nam Dân chủ Công hòa”.

Con dấu của Ty tuyên truyền và Văn nghệ Lạng Sơn (nay là Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch) đã sử dụng trong thời kỳ từ năm 1952-1954. Con  dấu làm bằng gỗ, màu nâu,  hình tròn, có đường kính: 3,5cm , bên trên có núm cầm hình  mũi tên. Chính giữa mặt dấu khắc hình ngôi sao nhỏ và chữ "Ty tuyên truyền và văn nghệ".

Con dấu của phòng Thông tin huyện Lộc Bình đã dùng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1946-1954). Con dấu được đúc bằng đồng,  màu vàng, dấu hình vuông, kích thước 3,1cmx3,1cm, có núm cầm vuông góc với mặt dấu. Trên mặt dấu, phía trên khắc chữ " Việt Nam dân chủ cộng hòa ", tiếp đó là hình ngôi sao ở giữa 3 vạch dọc, bên dưới là hàng chữ " Phòng thông tin Lộc Bình- Lạng Sơn

Con dấu của Ủy ban kháng chiến Hành chính xã Tân Yên, huyện Văn Uyên đã dùng  trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1947-1954). Con dấu đúc bằng kim loại, màu vàng đồng, hình chữ nhật, kích thước 4,3cmx2,4cm, có núm cầm vuông góc. Trên mặt dấu, ở chính giữa được khắc chữ " Ủy ban kháng chiến hành chính xã Tân Yên, huyện Văn Uyên, Lạng Sơn", phía trên khắc chữ " Việt Nam dân chủ cộng hòa". Góc trái phía trên con dấu có in hình ngôi sao 5 cánh nằm trong ô vuông

Con dấu của Ủy ban kháng chiến Hành chính huyện Văn Uyên đã dùng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp (1947-1954). Con dấu hình vuông được đúc bằng đồng, có kích thước 3,2cm x3,2cm, núm cầm hình chữ nhật, trên mặt núm có khắc chữ Hán. Phần dưới của mặt dấu khắc chữ " Ủy ban kháng chiến hành chính huyện Văn Uyên, tỉnh Lạng Sơn", phần trên khắc hàng chữ "Việt Nam dân chủ cộng hòa", giữa hai phần có đường kẻ ngang và hình ngôi sao 5 cánh ngăn cách.

Súng kíp của ông Nguyễn Văn Thuất dân tộc Tày, xã Vũ Lăng, huyện Bắc Sơn đã tham gia đánh trận tại trường Vũ Lăng ngày 28/8/1940. Súng dài 79 cm. Súng kíp chế tác bằng thủ công, nòng súng, ổ khoá làm kim loại, thân và báng là bằng gỗ.

Mảnh chăn của đồng chí  Hoàng Văn Hán (xã Chiêu Vũ – Bắc Sơn) đã dùng trong thời kỳ hoạt động cách mạng ở Bắc Sơn, năm 1940 – 1941. Chăn được dệt bằng vải sợi, màu nâu (hiện chỉ còn lại một mảnh chăn).

Súng lục K54 do Tỉnh đội cấp phát cho ông Bế Chu Lang - (nguyên Phó Chính ủy Trung đoàn 176 - Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn khóa 1980 - 1985). Năm 1954 trong chiến dịch Điện Biên Phủ, ông Bế Chu Lang đã sử dụng khẩu súng này suốt trong quá trình tham gia hoạt động Cách mạng sau này.

Súng lục được đúc bằng thép, có màu nâu đen, nòng súng dài: 16cm; báng súng dài: 9cm. Trên thân súng có ký hiệu 5H2531-1971. Có bao da đi kèm.

Dụng cụ làm kíp đạn của ông Hoàng Văn Lín đã dùng để làm kíp đạn cung cấp cho bộ đội ở khu du kích Lộc Bình chống Pháp từ năm 1947- 1950. Bộ dụng cụ này gồm có 3 chiếc làm bằng kim loại, có dạng hình ống tròn, dài tương đối giống nhau.

Ống1:kích thước:15,5cmx1cm có một đầu hơi tòe kiểu mũ đinh, đầu kia hơi thót lại được chụp bởi một ống sát mỏng.

Ống2: kích thước 1,5cmx1,3cm có một đầu ống bẻ cong về phía ngoài

Ống3: kích thước 1,3cmx1,3cm có một đầu được cắt mỏng dẹt, có một lỗ thủng hình hạnh nhân

Ông Tô Văn Diện - Du kích Tĩnh gia- Lộc Bình ( Nay là Tam Gia, Tĩnh Bắc - h. Lộc Bình - Khu du kích Chi Lăng - h. Lộc Bình ) đã mua và dùng tham gia đánh nhiều trận tiêu diệt thổ phỉ và bọn Quốc dân Đảng thời kỳ chống Pháp.

       Súng có kích thước lớn; được làm bằng 02 chất liệu: gỗ và thép. Báng và thân súng bằng gỗ, cò, ổ súng và nòng súng bằng kim loại, nòng súng tròn, dài suốt dọc thân, phía đầu của nòng có đầu ruồi

Súng Dài: 118 cm   

Dao găm của ông Hoàng Trọng Quân đã dùng giết chết 2 tên địch trong cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn. Dao găm có kích thước dài: 25 cm. Dao găm gồm 2 phần: Chuôi bằng gỗ nhẵn bóng có mấu tròn nhỏ. Lưỡi bản săc thu dần tạo thành mũi nhọn. Dọc lưỡi dao có 1 vết lõm chìm hình lòng máng. Giữa phần lưỡi dao và chuôi dao được ốp bằng một lá đồng và một lá đồng uốn cong hình chữ S vuông với thân dao.

Lưỡi mác của ông Dương Công Chi ở xã Bắc Sơn, huyện Bắc Sơn đã dùng làm vũ khí chiến đấu trong trận tấn công đồn Mỏ Nhài năm 1940. Mác dài 120 cm, phần lưỡi mỏng, dẹt và loe to ở phía đầu lưỡi. Cán là một ống gỗ tròn, dài ( 60 cm), ở cuối cán có 1 vòng tròn bằng sắt, có dây thừng quấn quanh cán.

Súng kíp là dụng cụ săn bắn chim thú của đồng bào các dân tộc tỉnh Lạng Sơn. Súng Kíp là khẩu súng tự tạo rất đơn giản, súng có báng làm bằng gỗ, nòng súng là một ống sắt thân tròn, dài thông suốt từ bộ phận cò đến đầu súng. Kích thước khẩu 1: dài 107cm, rộng báng 12cm, dày báng 4cm;  khẩu 2: dài 117cm, rộng báng 12cm, dày báng 4cm cả hai có mầu nâu đen. Hiện vật được sưu tầm tại thôn Khau Ràng, xã Đồng Ý, huyện Bắc Sơn năm 2003.

Chậu thau của ông Hoàng Văn Long đưa cho đồng chí Hoàng Văn Thụ dùng trong thời kỳ hoạt động cách mạng. Chậu thau có chất liệu bằng đồng, kích thước 35,5 x 22 cm. Chậu có đáy sâu 10 cm trong lòng chậu có khắc chìm những hình cánh hoa, thành chậu gờ nổi, mô típ hoa giống lòng chậu, vành chân rộng 4 cm chạm 2 hình hoa lá đối xứng nhau.

Máy đánh chữ của ông Đoàn Văn Thọ, thôn Còn Pheo, xã Thụy Hùng, huyện Cao Lộc đã dùng soạn thảo tài liệu trong thời kỳ cách mạng những năm 1930 tại Quảng Tây, Trung Quốc. Máy đánh chữ được chế tác bằng sắt, có kích thước: 40 x 40 x 26 cm, đế hình vuông, màu nâu. Bộ máy đánh chữ gồm có bàn phím để đánh máy, thanh hợp kim dài, tròn để quay giấy.

Tay nải đồng chí Hoàng Văn Thụ đã dùng đựng tư trang, đồ dùng cá nhân trong thời kỳ hoạt động cách mạng. Tay nải có kích thước 60 x 90 cm. Tay nải hình chữ nhật may theo lối ghép chéo vải từ 2 góc đối nhau. Quai đã bị rách nát.

Bộ quần áo dân tộc  đồng chí Hoàng Văn Thụ thường mặc trong thời gian hoạt động cách mạng tại các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên. Bộ quần áo được may bằng chất liệu vải mộc trắng, may theo kiểu quần áo của dân tộc Nùng. Áo rộng, cài khuy đồng nhỏ chéo ngực, áo có  kích thước  dài: 90 cm, rộng áo: 70 cm. Quần ngắn, kích thước dài: 73cm, có đáp cạp rộng 15 cm may theo kiểu quần lá toạ.

Khung xe đạp, là phần còn lại của chiếc xe đạp đồng chí  Hoàng Văn Thụ đã dùng trong thời kỳ hoạt động cách mạng tại Bắc Sơn, năm 1936 – 1939. Khung xe làm bằng sắt, được tạo bởi các mối hàn với nhau.

Súng thần công là vũ khí chiến đấu thời Nguyễn (năm 1832), đã được sử dụng phòng thủ Thành cổ Lạng Sơn. Súng làm bằng hợp kim sắt + gang. Súng dài 120cm, đường kính: 30cm. Súng có dạng hình trụ tròn, phình to ở đuôi và thon dần về miệng, miệng hơi loe; trên thân có các đường gờ nổi tròn dọc thân có dòng chữ             “Minh Mệnh thập tam niên tạo" bằng chữ Hán.