Thứ hai, 15 Tháng 7 2013 03:10

Lạng Sơn trong quá trình lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước

Đây là phần trưng bày chiếm một nửa không gian trưng bày tại tầng III, xuyên suốt quá trình lịch sử từ giai đoạn tiền - sơ sử cho đến trước thời kỳ đổi mới của đất nước (1986) .

          1. Lạng Sơn thời kỳ tiền - sơ sử:

          Lạng Sơn là vùng đất cổ có lịch sử hình thành và phát triển rất sớm ở Việt Nam. Những kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học trong và ngoài nước đã minh chứng Lạng Sơn là nơi xuất hiện người tối cổ sớm nhất ở khu vực Đông Nam Á. Khắc họa thời kỳ xa xưa nhất của lịch sử loài người trên vùng đất Lạng Sơn, hệ thống trưng bày của Bảo tàng chọn lọc, giới thiệu các hóa thạch người vượn (Homo Erectus), người khôn ngoan (Homo sapiens), di cốt các loài động vật: voi răng kiếm, gấu tre, khỉ, bò rừng, dúi... phát hiện tại di chỉ Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (huyện Bình Gia) - niên đại khoảng 475000 năm cách ngày nay. Đây cũng chính là những bằng chứng thuyết phục về sự xuất hiện đầu tiên của con người trên đất nước Việt Nam. Bên cạnh đó là các mẫu hóa thạch cổ sinh có niên đại Hậu kỳ cánh Tân phát hiện tại Tú Đoạn, Na Dương (Lộc Bình), Lý Lân (Hữu Lũng)...

co sinh

Phần trưng bầy hiện vật cổ sinh

          Tiếp đó là phần trưng bày về Văn hóa Bắc Sơn thuộc giai đoạn sơ kỳ đá mới (khoảng 11.000 đến 7.000 năm cách ngày nay). Văn hóa Bắc Sơn là một trong số các nền văn hóa tiêu biểu của thời đại đá mới Việt Nam, phân bố chủ yếu ở vùng sơn khối đá vôi Bắc Sơn của tỉnh. Chủ nhân Văn hóa Bắc Sơn là những người đã sáng tạo nên chiếc rìu mài lưỡi (còn gọi là rìu Bắc Sơn) vào loại sớm nhất Châu Á. Với sự ra đời của rìu mài lưỡi, cư dân Bắc Sơn đã thực hiện một bước nhảy vọt trong quá trình chinh phục thiên nhiên - làm tăng năng suất lao động và giảm bớt sự tiêu hao công sức con người trong quá trình lao động. Văn hóa Bắc Sơn đã được ví như một cuộc "cách mạng đá mới" làm thay đổi căn bản đời sống kinh tế, xã hội thời nguyên thủy.

          Nhằm khái quát những đặc trưng cơ bản của Văn hóa Bắc Sơn, hệ thống trưng bày tập trung giới thiệu hình ảnh các di chỉ khảo cổ, quang cảnh khai quật khảo cổ học và loại hình di vật chính của văn hóa Bắc Sơn: Công cụ lao động sản xuất bằng đá (rìu mài lưỡi, dấu Bắc Sơn, bàn mài, hòn ghè, mảnh tước); di cốt người cổ... Trong đó nhấn mạnh ba loại di vật đặc trưng của Văn hóa này: rìu mài lưỡi, dấu Bắc Sơn, công cụ cuội ghè đẽo (hình chữ nhật, hình hạnh nhân, hình bán nguyệt, hình mu rùa...).

 

hang doi

Di chỉ khảo cổ Hang Dơi

di chi 1 di chi 2

           Dấu Bắc Sơn, rìu mài lưỡi - Những di vật đặc trưng của Văn hóa Bắc Sơn


          Tiếp nối phần trưng bày về Văn hóa Bắc Sơn là Văn hóa Mai Pha. Văn hóa Mai Pha là văn hóa khảo cổ thuộc giai đoạn hậu kỳ đá mới - sơ kỳ kim khí, có niên đại khoảng 4000 - 3000 năm cách ngày nay phân bố chủ yếu ở Lạng Sơn. Hiện vật trưng bày về Văn hóa Mai Pha trong Bảo tàng rất phong phú và đa dạng - bao gồm nhiều loại hình, kiểu dáng, chất liệu khác nhau. Thuộc nhóm công cụ lao động sản xuất có: rìu có vai, rìu bôn tứ giác, cưa, bàn đập, bàn mài, chày nghiền, bàn nghiền bằng đá; rìu, bôn có vai bằng vỏ trai; chì lưới, dọi xe chỉ, bi bằng gốm; dùi, đục vũm, bằng xương...Đồ trang sức có: vòng đeo tay, khuyên tai, hạt chuỗi bằng đá, vỏ nhuyễn thể. Bên cạnh đó là các mảnh di cốt người và động vật. Những di vật đá được chế tác đẹp và quy chuẩn cho thấy đây chính là giai đoạn phát triển cực thịnh của thời đại đá. Đặc biệt, đồ gốm Mai Pha với loại hình phong phú, hoa văn trang trí đẹp và độc đáo (văn thừng, hoa văn khắc vạch hình hoa thị kết hợp trổ lỗ, các đồ án hoa văn khắc vạch hình học, hình sóng nước và cả hoa văn khắc vạch hình thú...) được coi là nét đặc trưng tiêu biểu nhất của Văn hóa hậu kỳ đá mới trên vùng đất Lạng Sơn.

          Sự đa dạng, phong phú của các sưu tập hiện vật trưng bày giúp người xem hiểu một cách toàn diện, sâu sắc những đặc trưng cơ bản của Văn hóa Bắc Sơn và Văn hóa Mai Pha - niềm tự hào của quê hương Xứ Lạng, những điểm sáng trong tiền sử Việt Nam và Đông Nam Á .     

         

dichimaipha hien vat vh mai pha

                      Di chỉ Mai Pha                                   Hiện vật văn hóa Mai Pha

          Văn hóa Đông Sơn thuộc thời đại kim khí là sự phát triển tiếp nối của thời đại đá. Niên đại khoảng 2500 - 2000 năm cách ngày nay. Hiện vật về văn hóa Đông Sơn phát hiện ở Lạng Sơn không nhiều nhưng khá tiêu biểu và đặc trưng. Ởphần trưng bày này, người xem sẽ được tiếp cận với một số hiện vật: trống đồng Na Dương phát hiện năm 1970 tại làng Na Dương, xã Đồng Quan (nay là thị trấn Na Dương, huyện Lộc Bình), rìu xòe cân phát hiện ở Bắc Sơn trong những năm gần đây...

trong dong

Trống đồng Na Dương

          Trống Na Dương và các di vật Văn hóa Đông Sơn được đặt trang trọng ở vị trí trung tâm trong hệ thống trưng bày tầng III với ý nghĩa biểu trưng cho thời kỳ dựng nước đầu tiên của dân tộc trên vùng đất Lạng Sơn.

          Các sưu tập hiện vật khảo cổ được trưng bày theo hệ thống phân kỳ khảo cổ học cho thấy tính thống nhất và sự phát triển liên tục của các nền văn hóa khảo cổ tại Lạng Sơn thời kỳ tiền - sơ sử.

          2. Lạng Sơn thời kỳ phong kiến:

          Với vị trí địa lý tự nhiên giáp với tỉnh Quảng Tây - Trung Quốc, thời kỳ Bắc thuộc và phong kiến tự chủ, Lạng Sơn là nơi in đậm dấu ấn các sự kiện lịch sử trọng đại của đất nước. Đây là con đường các đoàn sứ bộ nước ta đi sang Trung Quốc và cũng là nơi các đoàn sứ bộ của Trung Quốc vào Việt Nam. Theo số liệu thống kê thì từ năm 972 đến năm 1848 có 310 đoàn sứ bộ qua lại Lạng Sơn.

          Trong các cuộc chiến tranh chống giặc phương Bắc xâm lược, nhân dân các dân tộc Lạng Sơn đã cùng nhân dân cả nước anh dũng, kiên cường chiến đấu bảo vệ nền độc lập của nước nhà, lập nên nhiều chiến công hiển hách, ghi vào lịch sử những trang vàng chói lọi. Vùng đất Chi Lăng lịch sử là nơi đã diễn ra nhiều trận đánh lớn nhỏ dưới thời Đinh, Tiền Lê, Lý - Trần.... Đặc biệt trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Minh thế kỷ XV, Chi Lăng là chiến trường ghi dấu chiến công vang dội giết chết chủ tướng Liễu Thăng dưới chân núi Mã Yên cùng hàng vạn tên giặc ngày 10/10/1427, làm tan rã đội quân xâm lược 10 vạn tên do Liễu Thăng chỉ huy. Chiến thắng Chi Lăng năm 1427 đã giáng một đòn quyết định quét sạch giặc Minh ra khỏi bờ cõi nước ta, giành độc lập tự do cho dân tộc. Các sưu tập hiện vật vũ khí chiến đấu của nhân dân Lạng Sơn thế kỷ XV; kết hợp với sơ đồ, bản trích về chiến thắng Chi Lăng được trưng bày tại Bảo tàng đã góp phần làm sáng tỏ giai đoạn lịch sử này

 

vu khi chien dau

   Sưu tập vũ khí thế kỷ XV

so do

      Sơ đồ chiến thắng quân Minh


          3. Lạng Sơn trong thời kỳ đấu tranh giải phóng dân tộc:

          Cuối thế kỷ XIX thực dân Pháp tiến hành xâm lược nước ta. Sau khi đánh chiếm Hà Nội, năm 1885 quân Pháp tổ chức tấn công lên Lạng Sơn. Ngay từ khi mới đặt chân lên đất Lạng Sơn, chúng đã vấp phải sự kháng cự quyết liệt của nhân dân các dân tộc Lạng Sơn. Tiêu biểu là phong trào chống Pháp của nghĩa quân Hoàng Đình Kinh - một thủ lĩnh người dân tộc Tày, quê ở Hữu Lũng. Ông đã chỉ huy nghĩa quân đánh Pháp ở nhiều nơi trong tỉnh như: Hữu Lũng, cầu Quan Âm, Sông Hóa, đồn Bắc Lệ... gây cho địch nhiều tổn thất và làm chậm kế hoạch tiến công của chúng. Sau khi ông hi sinh, nhân dân lấy tên ông đặt cho dãy núi - nơi ông đã lập căn cứ địa chống Pháp là núi Cai Kinh.

          Hình ảnh các điểm di tích ghi dấu địa bàn hoạt động, các địa điểm diễn ra các trận chiến chống Pháp của nghĩa quân, cùng các loại vũ khí chiến đấu nghĩa quân Hoàng Đình Kinh đã sử dụng: Nỏ, súng hỏa mai... trưng bày tại Bảo tàng cho thấy phong trào chống Pháp anh dũng, kiên cường, bất khuất của nhân dân Lạng Sơn thời kỳ cận đại.

no

Nỏ- vũ khí chiến đấu của nghĩa quân Hoàng Đình Kinh


          Từ năm 1925 đến năm1929, nhiều tổ chức yêu nước xuất hiện tại Lạng Sơn. Một số thanh niên yêu nước như Hoàng Văn Thụ, Lương Văn Tri đã tìm đến với các tổ chức Cách mạng Việt Nam. Ngày 3/2/1930, Đảng cộng sản Việt Nam ra đời, vùng biên giới Việt - Trung tại Lạng Sơn trở thành một trong những địa bàn hoạt động trọng yếu của Đảng, phong trào Cách mạng ở đây phát triển rất mạnh mẽ.

 

hien vat

Một số hiện vật về đồng chí Hoàng Văn Thụ


          Minh họa cho giai đoạn lịch sử này, hệ thống trưng bày tập trung giới thiệu một số hình ảnh và hiện vật về các đảng viên tiên phong: Hoàng Văn Thụ, Lương Văn Tri - những người con ưu tú của Xứ Lạng đã hiến dâng cả tuối thanh xuân của mình để gieo những hạt giống đỏ đầu tiên trên mảnh đất địa đầu Tổ quốc. Một số vật dụng, đồ dùng của các chiến sỹ Cách mạng thời kỳ hoạt động tại Lạng Sơn. Qua đó giúp người xem hiểu về phong trào cách mạng Lạng Sơn thời kỳ trước khi có Đảng, quá trình truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin vào Lạng Sơn và bước phát triển mạnh mẽ của phong trào Cách mạng Lạng Sơn từ khi có Đảng.

          Tiếp đó là những hình ảnh và hiện vật về khởi nghĩa Bắc Sơn ngày 27/9/1940. Khởi nghĩa Bắc Sơn là cuộc khởi nghĩa vũ trang đầu tiên do Đảng lãnh đạo diễn ra ở Lạng Sơn. Tuy chưa giành được thắng lợi triệt để nhưng khởi nghĩa Bắc Sơn đã giúp Đảng ta rút ra được những bài học kinh nghiệm quý báu về phương pháp lãnh đạo và khởi nghĩa vũ trang. Tinh thần khởi nghĩa Bắc Sơn đã góp phần thúc đẩy phong trào cứu nước toàn quốc, tạo nên cao trào Cách mạng, tiến tới giành thắng lợi trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

khoi nghia bac son

Phần trưng bày Khởi nghĩa Bắc Sơn

         

          Tổ hợp trưng bày về cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn bao gồm các hiện vật là đồ dùng sinh hoạt các chiến sĩ du kích đã dùng khi hoạt động ở căn cứ, vật dụng nhân dân Bắc Sơn đã dùng để nuôi giấu, bảo vệ cán bộ Cách mạng, vũ khí chiến đấu đã dùng trong khởi nghĩa Bắc Sơn, chiến lợi phẩm thu được trong chiến đấu, vật chứng về sự đàn áp nhân dân Bắc Sơn và phong trào Cách mạng sau khởi nghĩa... Bên cạnh đó là ảnh các địa điểm di tích về cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, cán bộ Trung ương trực tiếp lãnh đạo cuộc khởi nghĩa, các chiến sỹ du kích Bắc Sơn tiêu biểu... Qua đó giúp người xem hiểu một cách tường tận về nguyên nhân, diễn biến, kết quả và ý nghĩa của cuộc khởi nghĩa; sự lãnh đạo của TW Đảng với phong trào Cách mạng ở Bắc Sơn và tấm lòng ân nghĩa, thủy chung của nhân dân Bắc Sơn đối với Cách mạng.

          Sau khởi nghĩa Bắc Sơn, phong trào cách mạng ở Lạng Sơn tiếp tục phát triển ngày càng cao. Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của các Chi bộ Đảng, nhân dân ở các địa phương trong tỉnh lần lượt đứng lên giành chính quyền. Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, cùng với nhân dân cả nước, Lạng Sơn nỗ lực bắt tay vào xây dựng chính quyền Cách mạng non trẻ và bảo vệ thành quả Cách mạng.

          Minh họa cho thời kỳ lịch sử này là các hình ảnh, hiện vật: các khu căn cứ, địa bàn hoạt động Cách mạng; thẻ thuế thân, đồ dùng sinh hoạt của nông dân Lạng Sơn, của cán bộ TW Đảng hoạt động tại Lạng Sơn; vật dụng nhân dân Lạng Sơn đã dùng để tiếp tế, nuôi giấu, bảo vệ cán bộ Cách mạng, cờ Tổ quốc đã dùng trong các cuộc mittinh mừng Cách mạng tháng Tám thành công, phiếu bầu cử, thẻ cử tri.... Qua đó giúp người xem hình dung được cuộc sống vô cùng cực khổ của nhân dân Lạng Sơn dưới ách đô hộ của bọn Thực dân, phong kiến trước Cách mạng tháng Tám, sự phát triển của phong trào cách mạng Lạng Sơn thời kỳ tiền khởi nghĩa và những thành quả lớn lao mà Cách mạng đã đem lại cho nhân dân.  

          Năm 1946, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bùng nổ. Đáp lời kêu gọi thiêng liêng của Đảng và Hồ Chủ Tịch, nhân dân Lạng Sơn anh dũng bước vào cuộc trường kỳ kháng chiến với quyết tâm sắt đá "Thà hy sinh tất cả chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu làm nô lệ:". Chiến khu Việt Bắc - trong đó có Lạng Sơn trở thành căn cứ địa của cuộc kháng chiến chống Pháp. Một số căn cứ du kích của tỉnh như: khu du kích Ba Sơn (Cao Lộc), Chi Lăng (Lộc Bình), Nà Thuộc (Đình Lập) đã trở thành biểu trưng cho tinh thần chống Pháp của nhân dân Lạng Sơn.

          Trong kháng chiến chống Pháp, quân dân Lạng Sơn lập nhiều chiến công vang dội, tiêu biểu là chiến dịch đường số 4, chiến thắng Biên giới Thu - Đông (1947-1950). Những cái tên Bông Lau, Lũng Phầy, Đèo Khách, Ba Sơn, Bản Nằm... đã mãi đi vào lịch sử vẻ vang của đất nước. Ngày 17/10/1950, Lạng Sơn hoàn toàn giải phóng, trở thành hậu phương vững mạnh cùng nhân dân cả nước tiếp tục cuộc kháng chiến chống Pháp cho đến ngày thắng lợi (năm 1954).

          Những hiện vật được trưng bày trong thời kỳ lịch sử này bao gồm: Sưu tập vũ khí đánh Pháp của quân và dân ta, chiến lợi phẩm ta thu được trong chiến đấu, đồ dùng của các chiến sĩ du kích. Bên cạnh đó một số tài liệu: Chỉ thị, truyền đơn, báo cáo, biên lai ghi đóng góp, ủng hộ Cách mạng của nhân dân...

chong phap phap 2

Hiện vật thời kỳ chống Pháp(1946-1954)


          Năm 1954, Thực dân Pháp rút khỏi miền Bắc nước ta. Đất nước tạm chia làm 2 miền, vĩ tuyến 17 trở thành giới tuyến tạm thời. Nhân dân Lạng Sơn bắt tay vào xây dựng CNXH và chi viện cho miền Nam đánh Mỹ.

          Hàng ngàn con em các dân tộc Lạng Sơn theo các đoàn quân lên đường vào Nam chiến đấu. Năm 1965, khi đế quốc Mỹ ném bom đánh phá miền Bắc, phong tỏa cảng Hải Phòng bằng thủy lôi, thì Lạng Sơn trở thành "cảng nổi" tiếp nhận, chuyển tiếp hàng hóa của các nước bạn chi viện cho chiến trường miền Nam đánh Mỹ. Ngày 20/9/1965, không quân Mỹ bắt đầu đánh phá Lạng Sơn. Đồng Mỏ, Sông Hóa, Mẹt trở thành những mục tiêu đánh phá ác liệt của đế quốc Mỹ. Cầu cống, đường giao thông, nhà ga, trường học, bản làng bị phá hủy nghiêm trọng. Quân dân Lạng Sơn đã anh dũng bắn rơi hàng chục máy bay Mỹ, bắt sống nhiều giặc lái Mỹ. Trong chiến đấu, đã xuất hiện nhiều tấm gương sáng về tinh thần quyết tâm đánh giặc: pháo thủ Hồ Văn Tài mặc dù bị thương hai lần vẫn không chịu rời trận địa; anh hùng Nông Văn Nghi dũng cảm tháo bom, du kích xã Tân Thành (Hữu Lũng), tiểu đội nữ dân quân Quang Lang (Chi Lăng) bắn rơi nhiều máy bay Mỹ... Thành tích chống chiến tranh phá hoại của quân dân Lạng Sơn đã góp phần tô thắm truyền thống anh hùng của quê hương Cách mạng.

chong my chong my 2

Hiện vật thời kỳ chống Mỹ (1954-1975)

 

          Ở phần này trưng bày các hiện vật: Xác máy bay Mỹ, ổ súng 6 nòng trên máy bay Mỹ bị bắn rơi, vỏ bom bi, pháo sáng, súng các loại, quần áo phi công Mỹ, vũ khí dùng bắt giặc lái Mỹ, đơn tình nguyện nhập ngũ ký bằng máu của thanh niên, hình ảnh tiểu đoàn Bắc Sơn 1, Bắc Sơn 2 hăng hái lên đường vào Nam chống Mỹ. Qua các hình ảnh, tài liệu hiện vật chân xác giúp người xem thấy được tội ác của đế quốc Mỹ đối với nhân dân Lạng Sơn, tinh thần quyết chiến, quyết thắng và những chiến công của quân và dân Lạng Sơn trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Bên cạnh đó là một số sản phẩm tiểu - thủ - công nghiệp minh chứng cho thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Lạng Sơn giai đoạn 1954 -1975.

          Năm 1975, miền Nam hoàn toàn giải phóng. Đất nước ta thống nhất, liền một dải từ Lạng Sơn tới Cà Mau. Cùng với cả nước, nhân dân các dân tộc Lạng Sơn bắt tay vào thời kỳ khôi phục, phát triển kinh tế, văn hóa xã hội, xây dựng quê hương.

Last modified on Thứ hai, 23 Tháng 1 2017 14:49

Giờ tham quan

+ Sáng 7h30 – 11h30

+ Chiều 13h30 – 17h

Các ngày trong tuần
(tham quan ngày nghỉ lễ, T7, CN vui lòng liên hệ trước)

Thống kê truy cập

Hôm nay 48

Tất cả 2836389

Videos

Liên kết website